Hedef Belirleme

Net sıfır hedefi, kuruluşunuzun tüm kapsamlarda en geç 2050 yılına kadar emisyonlarını mümkün olduğunca azaltmasını ve geri kalan emisyonlarını da ortadan kaldırılmasını sağlamayı taahhüt eder. Bazı kuruluşların belirli planlar olmadan veya standart bir çerçeveye bağlı kalmadan net sıfır taahhüdünde bulunduğuna dair bir algı oluştuğundan, zayıf bir şekilde belirlenmiş hedefler yeşil aklama olarak görülebilir ve kurumu itibarsızlaştırılabilir.

*”Net sıfır hedefi” ile “net sıfır hedefleri” hakkında not

Net sıfır hedefinin nihai amacı, sera gazı emisyonlarını en geç 2050 yılına kadar tüm kapsamlarda mümkün olduğunca azaltmak ve geri kalan emisyonları da giderimlerle ele almaktır. Kuruluşlar, tercih yaparak veya bir çerçeveye bağlı kalarak genellikle genel hedefe daha fazla ayrıntı ekleyen birden fazla destekleyici hedef belirlemeyi tercih ederler. Bu alt hedefler, kısa vadeli hedefleri veya belirli emisyon kapsamlarına yönelik hedefleri içerebilir. Bu alt hedefler ile genel net sıfır hedefinin birleşimi net sıfır hedefleri ile sonuçlanır.

Güvenilir net sıfır hedefleri belirlemek için aşağıdaki hususlara değinmeniz gerekir:

Kabul görmüş bir çerçeve ile uyumlu olun

• Dikkat edilmesi gerekenler: Hedefinizi bir çerçeve ile uyumlu hale getirmek ve onun süreçlerini takip etmek, hedefinizin söz konusu üçüncü taraf grubun güvenilirliğini kazanmasını sağlar. Daha fazla şirket iklim eylemi taahhüdünde bulundukça, bu çerçevelerin çeşitliliği artmaktadır ancak yalnızca güçlü olan çerçeveler hedefinizin güvenilirliğini oluşturmaya yardımcı olacaktır. Üçüncü adımda, net sıfır hedefleri belirlemek için en yaygın olan çerçeveleri gözden geçiriyoruz.

• En iyi uygulama: SBTi'nin net sıfır standardı, hedefleri doğrulamak için en güvenilir üçüncü taraf grubu olarak kabul edilmektedir. SBTi, itibarlı iklim kuruluşları (CDP, UN Global Compact, WRI ve WWF) tarafından yönetilen ortak bir girişimdir. İklim bilimi doğrultusunda emisyon azaltımı ve iş dünyası için net sıfır hedefleri konusunda en iyi uygulamaları tanımlar ve teşvik eder. Hedefler, BM'nin iklim değişikliğinin en olumsuz etkilerini önleyecek 1,5°C'lik bir geleceği gerçekleştirme yönündeki acil çağrısıyla uyumludur. SBTi aracılığıyla bir hedef belirlemek, hedefinizin güvenilir olmasını sağlamanın en iyi yoludur. SBTi hakkında daha fazla bilgiyi buradan edilenebilirsiniz.

Sera gazı ve net sıfır anlamlarını buna uygun şekilde ifade edin

• Dikkat edilmesi gerekenler: Kuruluşunuzun net sıfır ile ne kastettiğini açıkça belirtin. Kurumsal iletişimde farklı anlamlara gelebilecek birçok benzer terim (örneğin karbon nötr, iklim pozitif, karbon negatif, GHG nötr) kullanıldığından net sıfır taahhüt ortamı kafa karıştırıcı olabilir. Dahil edilen sera gazı türleri (örneğin sadece karbon veya UNFCCC tarafından kapsanan yedi sera gazı türünün tamamı) bu taahhütler arasında yaygın bir farklılaştırıcıdır. Burada en yaygın iklim taahhütlerinin bir özetini derledik. Net sıfır, karbon nötrden daha yüksek bir standarttır ancak karbon nötr yolculukta bir kilometre taşı olabilir. Net sıfırın tüm sera gazlarını ve tüm emisyon kapsamlarını içeriyor olması artık standartlar ve taahhüt girişimleri arasında yaygın bir kılavuzdur.

• En iyi uygulama: SBTi net sıfır hedefi belirleyin; çünkü belirleyeceğiniz bu hedef, tüm sera gazı emisyonlarının mümkün olan en yüksek miktarda azaltılacağı ve geri kalanının 2050 yılına kadar veya öncesinde giderim yoluyla ele alınacağı anlamına gelir. SBTi şu anda petrol ve gaz sektöründeki şirketler tarafından belirlenen hedefleri onaylamamaktadır. Bu sektörler için kılavuzlar hazırlandıkça, hedeflerini ve gidişatlarını belirlerken mümkün olduğunca bağımsız 1,5°C bilim temelli patikalara başvurmaları gerekecektir.

Uzun vadeli net sıfır hedefleriyle eşleşen kısa vadeli hedefleri dahil edin

• Dikkat edilmesi gerekenler: En geç 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşılması uzun vadeli bir hedefi ifade etmektedir, ancak güvenilir hedefler, uzun vadeli hedefleri gerçekçi kılacak kadar önemli olan kısa vadeli hedefleri de ele kapsamaktadır. Sera gazları salındıktan sonra da ısınmaya neden olmaya devam ettiğinden kısa vadeli hedefler de önemlidir. Azaltmayı öteleyen hedefler, hızlı harekete geçmeyi teşvik eden hedeflere kıyasla ısınmaya daha fazla katkıda bulunacaktır. Kısa vadeli hedefler genellikle emisyonların yüzde olarak azaltılmasını ifade ettiğinden, kısa vadeli hedefiniz bir referans yıl tanımlamalıdır.

• En iyi uygulama: Hem kısa (5-10 yıl) hem de uzun vadeli (2050'ye kadar) hedeflerin belirlenmesi, SBTi ile uyumlu olarak her iki yaklaşımın da faydalarını yakalamak için en iyi uygulama olarak kabul edilmektedir. Kısa vadeli SBTi hedeflerini (örneğin 1,5°C veya 2°C'nin çok altında) tutturmak için, hedeflerin 2030 yılına kadar %50'lik küresel emisyon azaltımı ile uyumlu hale getirilmesi gerekecektir.

Dahil edilecek kapsamları belirleyin (yani Kapsam 1, 2 ve 3 emisyonları)

• Dikkat edilmesi gerekenler: Hedefler, hangi emisyon kapsamlarının izleneceğini ve bunların içinde (özellikle Kapsam 3 için) hangi kısımların ölçüleceğini tanımlamalıdır. Kapsam 3 emisyonlarının hesaplanmasının karmaşık olması sebebiyle, bu emisyonlar genellikle sadece kısmen ölçülürler. Hedefte nelerin kapsanacağına dair özgüllük, netliği artırır ve daha yüksek güvenilirlik sağlar. İklim taahhütlerinin ve gönüllü girişimlerin üçte ikisinden fazlası artık net sıfır hedef belirlemede en azından bir miktar Kapsam 3 kapsamının dahil edilmesini gerektirmektedir.

• En iyi uygulama: Hedefinize Kapsam 1, 2 ve 3 emisyonlarını dahil etmek, Kapsam 3 emisyonlarının izlenmesi zor olsa da genellikle önemli olmaları nedeniyle en iyi uygulamadır. SBTi net sıfır uzun vadeli hedefler için Kapsam 1, 2 ve 3 emisyonlarını gerektirir. SBTi şu anda, Kapsam 3 emisyonları toplam emisyonların %40'ından azını oluşturuyorsa, kısa vadeli hedefler için Kapsam 3 emisyonlarını zorunlu tutmamaktadır. Ayrıca, küçük ve orta ölçekli işletmelerin de Kapsam 3 kısa vadeli hedefler belirlemeleri gerekmemektedir. KOBİ'ler için daha fazla kılavuz bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Mutlak veya yoğunluğa dayalı hedeflere ilişkin açıklama yapın

• Dikkat edilmesi gerekenler: Mutlak veya yoğunluğa dayalı emisyon azaltımları kurumsal net sıfır hedefleri arasında yaygın olarak görülmektedir, ancak bunlardan birinin veya diğerinin belirtilmesi önemlidir. Mutlak emisyonlar, şirketinizin ekonomik veya fiziksel çıktılarındaki değişikliklerden bağımsız olarak azaltımları belirli bir hacme sabitler. Yoğunluğa dayalı hedefler ise emisyon azaltımlarını gelecekteki bir kurumsal çıktı ile orantılı olarak ilişkilendirir. En yüksek seviye hem mutlak emisyon hedeflerini hem de yoğunluğa dayalı hedefleri belirlemektir ve yediden fazla girişimin (Sıfıra Doğru Yarış ve ISO net sıfır Kılavuz İlkeleri gibi) net sıfıra giden yolda yoğunluğa dayalı hedeflerine ek olarak mutlak hedeflere de ihtiyaç olduğunu belirtmektedir (Oxford net sıfır Standartları Özet Raporu, 2022).

• En iyi uygulama: SBTi kısa vadeli, uzun vadeli ve Kapsam 1 ve 2 ve Kapsam 3 emisyonları için geçerli olan bir dizi farklı hedef belirleme yöntemini açıklamaktadır. Bu yöntemler, azaltım yoğunluğunu işletme ölçütleriyle (örneğin kütle çıktısı başına emisyonlar) ilişkilendiren daha teknik yöntemlerin yanı sıra mutlak emisyon azaltımlarını da içerir. Sektörel Karbonsuzlaştırma Yaklaşımı (SDA), şirketlerin kendi sektörlerinin yoğunluk patikasına dayalı hedefler belirlediği SBTi yönteminin önemli bir örneğidir. Şirketiniz enerji üretimi, demir ve çelik, çimento, kağıt hamuru ve kağıt, hizmetler veya ticari binalar veya yolcu ve yük taşımacılığı sektörlerinde yer alıyorsa, bir SDA yöntemi kullanmayı değerlendirmelisiniz. SBTi hedef yöntemleri hakkında daha fazla bilgiyi buradan veya SBTi'nin kaynakları aracılığıyla daha ayrıntılı olarak edinebilirsiniz.

Net sıfırda olası artık emisyonların tahmini ve karbon giderimlerini kullanma planı

• Dikkat edilmesi gerekenler: Karbon uzaklaştırma birçok şirketin net sıfır yolculuğunda bir rol oynayacak ve emisyon azaltmanın zor olduğu sektörlerde daha önemli bir rol oynayacaktır, ancak karbon uzaklaştırmaya aşırı güvenmek hedefinizin güvenilirliğine zarar verebilir. Karbon uzaklaştırma, işletmenizin azaltamadığı emisyonları dengelemek üzere karbonu yakalamak ve depolamak için teknolojilerin veya doğaya dayalı çözümlerin kullanılmasını içerir. Hedefinizi belirlerken, net sıfır hedef tarihindeki olası artık emisyonları tahmin etmeniz ve bunları uzaklaştırmalarla uygun şekilde ele almayı planlamanız gerekecektir. Karbon uzaklaştırma hakkında daha fazla bilgi edinin.

• En iyi uygulama: Şirketler, karbon uzaklaştırma yöntemine başvurmadan önce mümkün olan en yüksek miktarda azaltıma öncelik vermektedir. SBTi'nin net sıfır standardı kapsamında, çoğu şirketin net sıfıra ulaşmak için emisyonları en az %90 oranında azaltması gerekmektedir ve ancak bu eşiğe ulaşıldığında bir şirket kalan azaltılmamış emisyonları ele almak için uzaklaştırma yöntemini kullanabilir.

Net sıfır hedefinizi kamuoyuna duyurun

• Dikkat edilmesi gerekenler: Net sıfır hedeflerinizi kamuya açık bir şekilde duyurmak, kamuya karşı hesap verebilirlik sağlar ve şirketinizin iklim değişikliğini ele almak için harekete geçtiğini piyasaya gösterir. İş paydaşlarının (örneğin yatırımcılar, müşteriler, çalışanlar), şirketinizin bu kritik küresel sorunu nasıl ele aldığını tam olarak anlamak için hedeflerinizi incelemeleri gerekir. Hedefinizi üçüncü taraf doğrulaması sağlayan halka açık bir platforma kaydettirmek, hedefinizi kamuyla paylaşmanın bir başka yoludur.

• En iyi uygulama: Hedeflerinizi üst düzey liderlik tarafından yönetilen koordineli bir iletişim stratejisi ile duyurun ve paydaşlarla daha fazla ayrıntı paylaşmak için farklı kanallar (ör. web sitesi, sosyal medya kanalları, yatırımcı raporlaması) aracılığıyla sunulan eşlik eden bilgilerle destekleyin. Hedef belirleme sürecini SBTi ile tamamlamak, hedefinizin kamuya açık bir kayıtta yayınlanması için en iyi uygulamadır.